Psychoterapeuta to osoba z wykształceniem humanistycznym, głównie psychologicznym, pedagogicznym lub socjologicznym bądź medycznym. Kluczowe dla pracy w zawodzie psychologa jest ukończenie rekomendowanej przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne podyplomowej szkoły psychoterapii. Takie kształcenie trwa parę lat, ok.4 i polega na uzyskaniu wiedzy z zakresu rozwoju człowieka oraz możliwych kryzysów i problemów związanych z konkretną osobowością Pacjenta, poszczególnych zaburzeń oraz metod pracy z nimi, treningu umiejętności wykorzystania interwencji terapeutycznych oraz obserwacji i analizy procesu terapeutycznego oraz doświadczeniu własnego procesu psychoterapeutycznego. Po spełnieniu określonych warunków, szkołę kończy się uzyskaniem dyplomu i/ lub certyfikatu psychoterapeuty. Kolejnym krokiem na drodze kształcenia w zawodzie psychoterapeuty jest zdanie egzaminu przed komisją certyfikacyjną i uzyskanie certyfikatu psychoterapeuty.
Osoba z dyplomem i/ lub certyfikatem psychoterapeuty jednej z rekomendowanych przez PTP szkół jest uprawniona i kompetentna do tego, by leczyć i pomagać w ramach prowadzenia psychoterapii. Główne nurty psychoterapii, w których w Polsce można się kształcić zgodnie z rekomendacją Polskiego Towarzystwa Psychologicznego to podejście psychoanalityczne, psychodynamiczne, systemowe, ericksonowskie oraz behawioralno – poznawcze.
W ramach kształcenia psychoterapeutów istnieją specjalizacje, które pozwalają prowadzić psychoterapię dla wybranej grupy osób np. dorosłych, młodzieży, dzieci, par, rodzin. Nie każdy psychoterapeuta pracuje więc z każdą grupą osób.
Niezwykle ważne jest uzmysłowienie sobie, że rola psychoterapeuty wymaga ciągłego kształcenia. Regularny proces superwizji u rekomendowanych superwizorów jest konieczny do rzetelnego, kompetentnego i efektywnego prowadzenia psychoterapii przez cały okres aktywności zawodowej. Superwizja psychoterapeutów jest główną metodą ich rozwoju i kontroli prowadzonych procesów terapeutycznych. Oznacza to, że psychoterapeuta, który się superwizuje jest dla Pacjenta zapewnieniem dobrej jakości procesu oraz sztuki profesjonalnej psychoterapii zgodnie z etyką zawodu.
Warto zaznaczyć, że psychoterapeuta nie jest lekarzem i nie posiada uprawnień do stosowania farmakoterapii, czyli wypisywania leków. To odróżnia go od psychiatry, który posiada takie uprawnienia. Jednocześnie dyplomowany psychoterapeuta powinien posiadać wiedzę, w jakich sytuacjach korzystna lub niezbędna jest farmakoterapia i w takich sytuacjach przekierować pacjenta do psychiatry.
